«اِمَّة» (به کسر همزه) در این عبارت به معناى حالت است و در این جا به ایمان اشاره مى کند؛ یعنى کسى که ایمان خود را پنهان سازد؛ ولى بعضى اُمة (با ضم همزه) خوانده اند که بر طبق آن، معناى جمله این مى شود: آن افرادى از امّت اسلامى که ایمان خود را پنهان کنند و آن افرادى که ایمان خود را آشکار سازند.
سپس امام (علیه السلام) بعد از این بیان اجمالى به شرح معناى هجرت در کلامى شفاف مى پردازد، مى فرماید: «نام هجرت، درباره کسى اطلاق نمى شود مگر این که حجّت خدا را بر روى زمین، بشناسد. آن ها که حجت خدا را بشناسند و به او ایمان آورند مهاجرند (هر چند ظاهرآ سفرى نکرده باشند) و نام مستضعف بر کسى که حجت به او رسیده و گوشش آن را شنیده و قلبش آن را حفظ کرده نهاده نمى شود»؛ (لا یَقَعُ آسْمُ آلْهِجْرَةِ عَلَى أَحَدٍ إلاَّ بِمَعْرِفَةِ آلْحُجَّةِ فِی آلْأَرْضِ. فَمَنْ عَرَفَهَا وَأَقَرَّ بِهَا فَهُوَ مُهَاجِرٌ. وَلا یَقَعُ آسْمُ آلْإِسْتِضْعَافِ عَلَى مَنْ بَلَغَتْهُ آلْحُجَّةُ فَسَمِعَتْهَا أُذُنُهُ وَوَعَاهَا قَلْبُهُ).(1)
عصاره کلام امام (علیه السلام) این است که هجرت در هر زمان و هر مکانى همچون عصر پیامبر (صلی الله علیه و آله) باقى و برقرار است؛ اما نه به این معنا که اهل ایمان از جایى به جاى دیگر بروند، بلکه به این معنا که حجت خدا را یعنى جانشین واقعى پیامبر (صلی الله علیه و آله) و به تعبیر روایت معروف نبوى، امام زمان خود را بشناسند و به او ایمان آورند؛ خواه این امر از طریق هجرت مکانى صورت گیرد یا بدون آن. کسى که امام زمان خود را بشناسد مهاجر واقعى است، زیرا هدف از هجرت که شناخت حجت خدا در زمین است براى او حاصل شده و کسانى که چنین نباشند