صفحه ٥٤٢

شرح و تفسیر
مشکلاتى که در پیش رو دارید!

امام (علیه السلام) در این بخش بعد از حمد و سپاس الهى و شهادت به رسالت پیامبر (صلی الله علیه و آله)، به مهمترین موضوع سرنوشت ساز در زندگى انسان ها، یعنى تقوا مى پردازد و مى فرماید: «به رشته تقوا چنگ زنید، زیرا رشته اى است با دستاویزهاى محکم و پناهگاهى است که قلّه آن بلند و اطمینان بخش است»؛ (فَاعْتَصِمُوا بِتَقْوَى آللهِ، فَإِنَّ لَهَا حَبْلاً وَثِیقاً عُرْوَتُهُ، وَمَعْقِلاً(1) مَنِیعاً(2) ذِرْوَتُهُ(3)).
در حقیقت، عالم دنیا به منزله چاهى فرض شده که نجات از مشکلات آن جز با چنگ زدن به ریسمانى محکم که همان تقواست ممکن نیست و بار دیگر به محلّى تشبیه شده که مرکز طوفان هاست و براى نجات از عوارض منفى آن باید به دامنه کوه بلندى پناه برد و به این ترتیب، تقوا، هم وسیله نجات است، از حضیض ذلّت به اوج سعادت و عزّت، و هم عاملى است براى دفاع در مقابل طوفان شهوات و هوا و هوس ها.
سپس امام (علیه السلام) یکى از مهم ترین وسایل عبرت و اندرز را نام مى برد و آن را به صورت دقیق و تکان دهنده ترسیم مى کند، مى فرماید: «و (با اعمال صالح) به استقبال مرگ و سختى هایش بروید، پیش از فرارسیدنش آماده آن شوید وهرگونه وسیله نجات را قبل از نزول مرگ فراهم سازید چراکه پایان کار همه قیامت است و مرگ براى اندرز خردمندان کفایت مى کند و وسیله عبرتى براى جاهلان است»؛ (وَبَادِرُوا آلْمَوْتَ وَغَمَرَاتِهِ،(4) وَآمْهَدُوا لَهُ قَبْلَ حُلُولِهِ، وَأَعِدُّوا