در حدیث معروف نبوى (خطبه شعبانیه درباره اهمّیّت ماه مبارک رمضان) مى خوانیم: «أَیُّهَا النّاسُ إنَّ أَنْفُسَکُمْ مَرْهُونَةُ بِأَعْمالِکُمْ فَفُکُّوها بِاسْتِغْفارِکُمْ؛ اى مردم! جان شما در گرو اعمال شماست آن را به وسیله استغفار آزاد سازید».(1)
در ادامه به همگان هشدار مى دهد و مى فرماید: «گویى مرگ وحشتناک به سراغ شما آمده، نه دسترسى به بازگشت دارید و نه از هیچ لغزشى توان پوزش خواستن»؛ (وَکَأَنْ قَدْ نَزَلَ بِکُمُ آلْمَخُوفُ، فَلا رَجْعَةً تَنَالُونَ، وَلا عَثْرَةً تُقَالُونَ(2)).
در حقیقت امام (علیه السلام) به این واقعیت اشاره مى کند که ممکن است هر لحظه مرگ دامان انسان را در حادثه اى بگیرد، به خصوص این که ما مرگ هاى ناگهانى را که براثر ایست قلبى یا حوادث دیگر اتّفاق مى افتد با چشم خود مى بینیم، مرگى که بازگشت ناپذیر است و اسباب عادى و ظاهرى نمى توانند از آن جلوگیرى کنند.
سپس امام (علیه السلام) این فراز را با دعاى کوتاه و جامعى پایان مى بخشد، مى گوید: «خداوند، ما و شما را در راه اطاعت خود و پیامبرش موفق دارد و از ما و شما به فضل و رحمتش درگذرد»؛ (اسْتَعْمَلَنَا آللهُ وَإِیَّاکُمْ بِطَاعَتِهِ وَطَاعَةِ رَسُولِهِ، وَعَفَا عَنَّا وَعَنْکُمْ بِفَضْلِ رَحْمَتِهِ).
* * *