معارف بوک

امام (علیه السلام) در این عبارت به سه گروه از منحرفان اشاره کرده و هشدار مى دهد که قدم در راه آن ها نگذارید:
نخست، گروهى که از دین به سرعت خارج مى شوند، ولى تصوّر مى کنند دین دارند؛ در حالى که فاصله آن ها از دین واقعى و خالص بسیار زیاد است؛ همچون خوارج نهروان که در تاریخ و بر اساس روایات به «مارقین» شهرت یافتند؛ تعبّد و پایبندى آن ها به ظاهر دین چنان بود که افراد ناآگاه آنان را از دین داران جدّى مى پنداشتند؛ در حالى که از دین فقط به ظاهر و پوسته اى قناعت کرده بودند و از حقیقت اسلام بیگانه بودند.
دوم، گروه بدعت گذاران اند که دین را مطابق سلیقه خود تغییر مى دهند و درواقع، فکر ناقص و هواى نفس خویش را بر احکام الهى مقدّم مى دارند که نمونه هاى آن در عصر خلفا کم نبود.
سوم، گروهى اند که آگاهانه با احکام خدا به مخالفت برمى خیزند و آنچه را که با منافع زودگذرشان سازگار نیست به راحتى کنار مى گذارند. جمله معروف معاویه به مردم کوفه به هنگامى که فاتحانه وارد کوفه شد نمونه روشنى از آن است، او گفت: «به خدا سوگند! با شما پیکار نکردم تا نماز بخوانید و روزه بگیرید و حجّ به جا آورید و زکات دهید. شما این کارها را انجام مى دهید؛ من فقط براى این با شما پیکار کردم که بر شما حکومت کنم (و طبق روایتى: بر گردن شما سوار شوم)».(1)