امكان معاد
در طول تاریخ، هیچ كس دلیل علمى بر نبودن معاد نیاورده است. تنها چیزى كه مخالفان معاد زمزمه مىكنندآن است كه مگر مىشود انسانِ مردهاى كه ذرّاتش پوسیده و پخش شده است بار دیگر زنده شود؟ آیا این محال نیست؟
پاسخ عقل و قرآن آن است كه بدون شك و تردید این كار شدنى است؛ زیرا اولاً دلیلى بر ردّ آن نیست وثانیاً در هر شبانه روز نمونه هایى از زنده شدن مردگان را به چشم خود مى بینیم.
گرچه استدلال هاى ما از قرآن است، ولى قرآن فكر و عقل ما را دعوت به اندیشه مىكند و مىگوید: آیا كسى كه نمونه هاى كارش را روز و شب و در هر فصل و سال مشاهده مىكنید، باز جایى براى استبعاد و انكار وعده او وجود دارد؟!
امام جواد علیه السلام مى فرماید: خوابیدن و بیدارشدن، بهترین نمونه اى است كه مردن و زنده شدن را براى ما قابل درك مىكند. آرى! مرگ شبیه یك خواب طولانى و عمیق است.
بهار و پائیز درختان، نمونه ى دیگرى از زنده شدن و مردن گیاهان است، در سوره فاطر مى خوانیم: خداست كه بادها را مى فرستد تا ابرها را برانگیزد و آن را به مناطق مرده روانه مى كند و پس از باریدن، آن دیار مرده را زنده مى كند، سپس مى فرماید: «كذلِكَ النُّشور»(110) یعنى زنده شدن مردگان هم مانند زنده شدن درختان و گیاهان است.
در جاى دیگر مى فرماید: «و اَحیَینا بِهِ بَلدَةً مَیّتا كذلِكَ الخُروج»(111) ما به واسطه ى باران سرزمین مرده را زنده كردیم، همچنین است خروج شما در قیامت.