معارف بوک

در روایات می خوانیم که انسان پس از مرگ از کارهای نیک فرزند صالح خود یا کتاب و موقوفاتی که از او به یادگار مانده، کامیاب می شود.(1)و یا در بهشت، نسل صالح انسان به او ملحق می شود. یا از کار خیری که سفارش و وصیت کرده، بهره مند می شود.(2)
در تمام این موارد گرچه انسان مستقیماً سعی و تلاشی نکرده، ولی غیر مستقیم از طریق تربیت فرزند صالح، وقف، وصیت یا کتاب خوبی که به یادگار گذاشته، نقش داشته است.
پیام ها:
1- هستی، میدان تلاش و کار و نتیجه گیری است. «وَ أَنْ لَیْسَ لِلْإِنْسانِ إِلَّا ما سَعی»
2- ما مکلّف به انجام وظیفه ایم، نه حصول نتیجه. سعی و تلاش وظیفه ماست. «إِلَّا ما سَعی»
3- ایمان به بقای عمل و نظام عادلانه کیفر و پاداش، انسان را در برابر رفتار خود، هم دلگرم و تشویق و هم محتاط و مسئول می کند. «وَ أَنَّ سَعْیَهُ سَوْفَ یُری»
4- هیچ عملی در هستی محو نمی شود. «سَعْیَهُ سَوْفَ یُری»
5- نیکوکاران در دریافت پاداش کار خود، عجله نکنند. «سَوْفَ یُری»
6- دنیا، ظرفیّت جزای کامل را ندارد و باید قیامتی باشد تا حق مطلب ادا شود. «ثُمَّ یُجْزاهُ الْجَزاءَ الْأَوْفی»
7- اقدام انسان، با پاداش های بهتری پاسخ داده می شود. وَفَّی ... الْأَوْفی
8- گرچه در دنیا نیز مجازات هایی هست، امّا مجازات کامل در قیامت است. «الْجَزاءَ الْأَوْفی»
9- قیامت دارای مراحل و مواقف متعدّدی است. (از کلمه «سَوْفَ» و «ثُمَّ» استفاده می شود که مرحله شهود عمل با مرحله جزای عمل متفاوت است.)