پاسخ: همان گونه كه بيان شد، تكرار پذيرى حوادث تاريخى موضوعى اختلافى است كه خود جامعه‌شناسان هم بر آن اتفاق نظر دارند و بنده هم به‌طور قاطع تكرار پذيرى آن را رد نكردم، بلكه تنها درصدد بيان اختلافات در مسأله بودم. علاوه بر ديدگاه‌هاى مخالف و موافق در اين مورد، ديدگاه‌هاى متوسطى هم وجود دارد كه: پديده‌هاى اجتماعى، شباهتهايى با هم دارند كه اگر آنها را گزينش و آزمايش كرده و تأثير آنها را در ساير پديده‌ها بررسى كنيم، قابل تعميم است. ما هم قبول داريم كه در پديده‌هاى اجتماعى جهات مشتركى وجود دارد، اما كشف و ارزيابى آن جهات مشترك، كار آسانى نيست. بسيارى از مواقع، تعيين رابطه علّى و معلولى در تجربه‌هاى علمى هم كار سختى است. از آنجا كه پديده‌ها توأم و مقارنند، تعيين ميزان تأثير هر يك از آنها در معلول آسان نيست. در مسائل اجتماعى اين كار به مراتب پيچيده‌تر است، چون هيچ پديده اجتماعى جداى از شرايط خاص اجتماعى، محقق نمى‌شود، لذا ادعاى اين موضوع كه فلان پديده اجتماعى با پديده‌اى كه مثلا ده قرن پيش به وقوع پيوسته، مشابه است و نتيجه‌گيرى از آن به عنوان يك «تجربه» كار بسيار دشوارى است. روشن است كه چنين ادعايى اگر از جانب خدا باشد پذيرفتنى است و آنچه را كه قرآن مجيد به عنوان وجوه مشترك جوامع مطرح مى‌كند، قابل قبول و استناد است، اما استنباط چنين شباهتهايى در پديده‌هاى اجتماعى، در صورتى كه از جانب بشر باشد، از قطعيت لازم برخوردار نيست.
5. آيا ارزشهاى اخلاقى كه در اقتصاد و مديريت مطرح مى‌شود، صرفاً جنبه ذهنى و ايدآلى ندارد؟
پاسخ: اگر ما نتوانستيم ارزشهاى اخلاقى را در عمل پياده كنيم حاكى از ضعف ماست، نه ناشى از ذهنى بودن ارزشهاى اخلاقى. آدمى فقط در صورتى مى‌تواند