جواب این سؤال این است که «علم تفصیلى» به فلسفه و علل احکام فایده اى دارد که در علم اجمالى ـ که در بالا به آن اشاره شد ـ حاصل نمى شود.
زیرا هنگامى که انسان به مصالح یک تکلیف واجب پى ببرد یا از مفسده یک تکلیف حرام آگاه شود به یقین انگیزه قوى ترى براى انجام آن تکلیف و ترک این حرام پیدا مى کند، همانطور که اگر شخص بیمارى به خواص داروهایى که براى او تجویز شده به طور تفصیل مطّلع شود و از ضرر و زیانهاى چیزهایى که براى او ممنوع شده است آگاه گردد، انگیزه قوى ترى براى مصرف کردن این داروهاى تلخ و خوددارى از خوردن غذاهاى ممنوع خوشمزه، پیدا مى کند و به یقین یکى از علل طرح این مباحث در سخنان پیامبر(صلى الله علیه وآله)و ائمه معصومین(علیهم السلام) همین مسأله است.
نتیجه اینکه: اوّلا ما حق داریم از فلسفه احکام بحث کنیم و ثانیاً این بحث، صرفاً یک بحث عملى نیست و فایده عینى و علمى براى عموم مکلّفین دارد. با این بحث کوتاه درباره فلسفه احکام به بحث «علل تحریم ربا» باز مى گردیم.
آنچه از آیات قرآن و روایات معصومین(علیهم السلام) و تحلیل عقلى در مورد فلسفه تحریم ربا استفاده مى شود، این است که تحریم این کار زشت و قبیح حداقل پنج نکته مهم و دلیل عمده دارد.
نکته اوّل: ربا «اَکل مال به باطل» است