صفحه ١٦

«یُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ»(10)  خروج از ظلمت به نور. از ظلمت جهل به نور علم و از ظلمت کینه به نور وحد و صفا و...

سوم) آثار تربیت الهی
 1- عزت
زمانی که می‎گوئیم: «الْحَمْدُ لِلَّه»(11)  ستایش مخصوص خداست. دیگر بله قربان‎گوی هر کس و ناکس نمی‌شویم.
امام حسین(ع) هم در سخنان خود در قیام عاشورایی بعد از حمد و ثنا و ستاش خداوند، می‌فرماید: «هیهات منّا الذله، والموت اولی من رکوب العار»
«إِیَّاكَ نَعْبُدُ»(12)  فقط تو را می‌پرستم، در مقابل تو رکوع و سجده می‌کنم و سر به خاک می‌سایم، بنده تو، نه بنده زور، نه بنده شرق، نه بنده غرب. «بِحَوْلِ اللَّهِ وَ قُوتِهِ أَقُومُ وَ أَقْعُدُ» ایستادن و نشستنم به حول و قوه تو است. اینجا بدمستی معنا ندارد، وقتی انسان بنده خدا شد، خودش را به خدا واگذار کرده و اطاعت از او مطلوب است.
2- عبادت
خداوند می‌فرماید: «یا أَیُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا رَبَّكُمُ الَّذی خَلَقَكُمْ»(13)  اى