صفحه ١٤

3- عذاب جهنم، همراه با تحقير است: «أُلْقُوا فِيها»، گوش خراش است: «سَمِعُوا لَها شَهِيقاً» و همراه با سؤال توبيخ است.  «سَأَلَهُمْ خَزَنَتُها»
4- عذاب الهى بعد از اتمام حجت است. «أَ لَمْ يَأْتِكُمْ نَذِيرٌ»

قالُوا بَلى  قَدْ جاءَنا نَذِيرٌ فَكَذَّبْنا وَ قُلْنا ما نَزَّلَ اللَّهُ مِنْ شَيْ ءٍ إِنْ أَنْتُمْ إِلَّا فِي ضَلالٍ كَبِيرٍ «9» وَ قالُوا لَوْ كُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ ما كُنَّا فِي أَصْحابِ السَّعِيرِ «10» فَاعْتَرَفُوا بِذَنْبِهِمْ فَسُحْقاً لِأَصْحابِ السَّعِيرِ «11»
گويند: چرا، همانا هشداردهنده به سراغ ما آمد، ولى ما تكذيب كرديم و گفتيم:
خداوند چيزى نازل نكرده است و شما جز در گمراهى بزرگى نيستيد. و گويند:
اگر ما (حق را) مى شنيديم يا تعقل مى كرديم، در زمره اهل آتش نبوديم. پس به گناه خود اعتراف نمايند، پس لعنت بر اهل آتش باد.

نكته ها:
در اين سه آيه، به سه اعتراف كافران در قيامت اشاره شده است:
الف) اعتراف به آمدن انبيا و تكذيب آنان. «بَلى  قَدْ جاءَنا نَذِيرٌ فَكَذَّبْنا»
ب) اعتراف به عدم تعقل و استماع سخن حق. «لَوْ كُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ»
ج) اعتراف به ارتكاب گناه. «فَاعْتَرَفُوا بِذَنْبِهِمْ»
در آيه 26 سوره فصّلت مى خوانيم كه مخالفان مى گفتند: «لا تَسْمَعُوا لِهذَا الْقُرْآنِ» به اين قرآن گوش فراندهيد ولى در آن روز خواهند گفت: اى كاش گوش مى داديم! «لَوْ كُنَّا نَسْمَعُ»

پيام ها:
1- خداوند كه هدفش تكامل معنوى انسان است، بايد رهبر آسمانى بفرستد وگرنه اين هدف عملى نمى شود. «قالُوا بَلى  قَدْ جاءَنا نَذِيرٌ»
2- نتيجه انكار عمدى و آگاهانه دين دوزخ است. أُلْقُوا فِيها ... جاءَنا نَذِيرٌ فَكَذَّبْنا
3- خلافكار كار خود را توجيه مى كند. (كافران براى توجيه تكذيب خود مى گفتند: