صفحه ٢٢

«إِنْ  أَمْسَكَ رِزْقَهُ»
5- يكى از راههاى توجّه به نعمت هاى خداوند، احتمالِ گرفته شدن نعمت ها است. «إِنْ أَمْسَكَ رِزْقَهُ» (در آيه ديگر از همين سوره مى فرمايد: «إِنْ أَصْبَحَ ماؤُكُمْ غَوْراً» «1» اگر آبها به عمق زمين فرو رفته بود و شما به آن دسترسى نداشتيد.)

أَ فَمَنْ يَمْشِي مُكِبًّا عَلى  وَجْهِهِ أَهْدى  أَمَّنْ يَمْشِي سَوِيًّا عَلى  صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ «22» قُلْ هُوَ الَّذِي أَنْشَأَكُمْ وَ جَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ وَ الْأَفْئِدَةَ قَلِيلًا ما تَشْكُرُونَ «23» قُلْ هُوَ الَّذِي ذَرَأَكُمْ فِي الْأَرْضِ وَ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ «24»
پس آيا كسى كه به رو افتاده راه مى رود هدايت يافته تر است يا كسى كه ايستاده بر راه راست مى رود؟ بگو: اوست كسى كه شما را پديد آورد و براى شما گوش و چشم ها و دل ها قرار داد امّا شما اندكى سپاس مى گذاريد. بگو: اوست كسى كه شما را در زمين بيافريد و به سوى او محشور مى شويد.

نكته ها:
 «مكب» به معناى كسى است كه به رو افتاده باشد و «إِنْشاءً» به معناى ايجاد همراه با ابتكار و «ذرأ» به معناى آفريدن و تكثير نسل است.
در اين آيه كافر به كسى تشبيه شده است كه به رو بر زمين افتاده باشد و بخواهد افتان و خيزان حركت كند ولى مؤمن به كسى كه راست قامت راه مى رود، تشبيه شده است.
 «سمع» مصدر است و مفرد و جمع را شامل مى شود و لذا نيازى به آوردن آن به صورت جمع نيست، بر خلاف «ابصار» و «افئده» كه به صورت جمع آمده اند.
كسى كه از رو به زمين افتاده، ديد ندارد، با زحمت و كند حركت مى كند، چون موانع راه را نمى بيند دست و صورتش آسيب مى بيند، ذليل و خوار مى شود، ديگران مى روند و او تنها مى ماند، ولى كسى كه ايستاده حركت مى كند، عزيز است، تند و سريع مى رود،