در هر حال، خداوند نسبت به بندگان مؤمن خود چنين ولايتهايى را اعمال مى‌كند. اينها از شؤون ولايت خدا نسبت به مؤمنان است.
ولايت خدا نسبت به مؤمنان
ولايت خداوند نسبت به انسان چند گونه است:
1ـ ولايت عامّى كه نسبت به همه انسانها دارد، بر اين اساس كه ولىّ مطلق است و بر همه چيز ولايت دارد.
2ـ ولايت خاصّى كه نسبت به مؤمنان دارد. قرآن به اين قسم ولايت الهى اشاره مى‌فرمايد:
«... اللّهُ وَلِىُّ الَّذينَ آمَنُوا...» ؛(33)
خداوند ولىّ كسانى است كه ايمان آوردند.
اين ولايت مختصّ مؤمنان است، همچنان كه هدايت خدا نيز دو نوع است: هدايت عمومى كه شامل همه انسانها مى‌شود، از اين جهت كه به آنها عقل و ابزار شناخت داده، هدايتى خاص نيز نسبت به مؤمنان دارد؛ يعنى كسانى كه دعوت انبيا را لبّيك گويند و از دعوت الهى استقبال كنند، تحت اين هدايت الهى، راه حق را مى‌يابند و خداوند نورانيت بيشتر، درك صحيح تر و شناخت عميق ترى به آنها عطا مى‌فرمايد. اين هدايت مخصوص كسانى است كه به خدا ايمان مى‌آورند و همه چيز خود را به خدا واگذار مى‌كنند. در دعاى عرفه مى‌خوانيم: